تجارت الکترونیک چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
ممکن است زمان‌های زیادی پیش بیاید که برای خرید اجناس مورد نیاز خود زمان کافی ندارید، سرتان شلوغ باشد، به دلیل آلودگی هوا نتوانید به مرکز شهر بروید، از جستجو کردن در خیابان‌ها و مغازه‌ها خسته شده باشید یا به دلیل همه گیری ویروس کرونا ترجیح دهید که از منزل خارج نشوید. با این اوصاف از خرید کردن صرف نظر می‌کنید. در دنیای امروز که همه چیز مدرن و دیجیتال شده است، خیلی راحت می‌توانید بدون صرف زمان زیاد و یا دسته پنجه نرم کردن با ترافیک، به کارهای روزانه و خریدهای خود بپردازید. تجارت الکترونیک پدیده‌ای است که امروزه می‌توان از آن استفاده نمود و در هزینه، زمان و… صرفه‌جویی کرد. در ادامه با تجارت الکترونیک و همچنین مزایا و معایب تجارت الکترونیک آشنا خواهیم شد.
تجارت الکترونیک چیست؟
استفاده شما از ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و … برای معامله و خرید و فروش را تجارت الکترونیکی می‌گویند.
دسته‌بندی تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک شامل 4 دسته است:
- B2B: مخفف Business to Business است. زمانی که یک شرکت خدمات و محصولات خود را به شرکتی دیگر به فروش برساند.
- B2C: مخفف Business to Consumer است به این معنا که شرکت‌ها خدمات و محصولات خود را مستقیما به مصرف‌کننده و مشتریان بفروشند. مثلا عمده‌فروشان که وظیفه فروش محصولات خود را به شرکت‌ها می‌سپارند.
- C2B: مخفف Consumer to Business است که به معنی برقراری ارتباط بین مشتری یا مصرف‌کننده با شرکت‌های تجاری می‌باشد. برای مثال فردی که خودرو خود را برای فروش و نمایش به یک شرکت معرفی می‌کند.
- C2C: مخفف Consumer to Consumer است که در آن افراد می‌توانند با یکدیگر خرید و فروش انجام دهند. برای مثال ebay کالاهای دست دوم یک فرد را به فرد دیگری می‌فروشد.
مزایا و معایب تجارت الکترونیک
در ادامه به مهم‌ترین مزایا و معایب تجارت الکترونیک می‌پردازیم.
مزایای تجارت الکترونیک
مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان
راحتی
به راحتی در دنیای اینترنت با چند کلیک ساده می‌توانید لیستی از اجناسی که در سراسر دنیا وجود دارد در سبد خرید خود وارد کنید، تنها کاری که برای آن باید انجام دهید این است که در یکی از موتورهای جستجو نام کالای مورد نظر را تایپ کنید. پس از آن لیستی بلند بالا از سایت‌هایی که کالای شما را دارند برای شما ظاهر می‌شوند.
صرفه جویی در زمان
یکی از مهم‌ترین مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان، صرفه‌جویی در زمان است. فرض کنید که شما تصمیم می‌گیرید که خریدی را انجام دهید. اول باید محلی که فکر می‌کنید جنس مورد نظر شما وجود دارد پیدا کنید، پس از ساعت‌ها رانندگی در ترافیک به محل مورد نظر می‌رسید. حالا باید به دنبال محلی برای پارک خودرو باشید اگر خوش شانس باشید و پارکینگ عمومی و یا جای پارک مناسبی پیدا کنید، می‌توانید جستجو برای یافتن کالای خود را آغاز کنید. این تازه اول راه است؛ باید چندین مغازه و مسیرهای طولانی را طی کرده تا اجناس مختلف را ببینید، قیمت بگیرید، در صورتی که با خرید آنلاین به راحتی بدون گذراندن تمامی این موارد با صرف کمترین زمان، خریدی راحت دارید.
گزینه‌های فراوان برای انتخاب کردن
در یک خرید حضوری باید از این مغازه به آن مغازه بروید؛ در این لحظه شما فقط می‌توانید چند فروشگاه که در همان محدوده وجود دارند را مشاهده کنید ولی به وسیله تجارت الکترونیک، بدون نیاز به جستجوی فراوان در خیابان‌ها در فصول سرد و گرم سال می‌توانید اجناس مختلف را در کنار یکدیگر قرار داده و بهترین گزینه را انتخاب کنید.
امکان مقایسه آسان
در فضای تجارت الکترونیک به راحتی می‌توانید دو کالا را کنار هم قرار دهید و ویژگی‌های آن‌ها را با هم مقایسه کنید شما این امکان را ندارید که در دو فروشگاه مختلف بروید و اجناس را در کنار هم مقایسه کنید، ولی در خرید آنلاین با خیال راحت اجناس را در کنار هم قرار داده و شروع به بررسی آن‌ها می‌کنید.
دسترسی آسان به نظرات دیگران
در بازار آنلاین نظر مخاطبان برای کسب‌وکارها بسیار مهم است، آن‌ها از کاربران می‌خواهند نظرات مثبت و منفی خود را در مورد اجناس خریداری شده بیان کنند. در زمان خرید این نظرات را می‌بینید و چشم‌اندازی جدید از نظر مشتریان پیدا می‌کنید.
کوپن‌ها و تخفیف‌ها
تجارت‌های آنلاین برای جذب هرچه بیشتر مشتریان خود از تخفیفات استفاده می‌کنند. این تخفیف‌ها برای خریداران بسیار سودمند است و می‌توانند اجناسی را پیدا کنند که حتی تا 80 درصد تخفیف دارد. با این خریدهای آنلاین میشود اجناس را با کمترین بهای ممکن خریداری کرد.
مزایای تجارت الکترونیک برای کسب‌وکارها
افزایش پایگاه مشتریان
دغدغه‌ای که تجارت‌های الکترونیک دارند گسترش محدوده فروش آن‌هاست. چه فروش آنلاین داشته باشند چه آفلاین می‌دانند که توانایی آن را دارند که شهر خود را پوشش دهند اما دغدغه اصلی آن‌ها پوشش دادن مشتریانی از شهرها و حتی کشورهای دیگر است که با تجارت الکترونیک خریداران به راحتی می‌توانند به فروشگاه اینترنتی آن‌ها دسترسی داشته باشند.
افزایش حجم فروش
فروش کسب‌وکار فقط به فروشگاه و خریدهای حضوری محدود نمی‌شود، در نتیجه حجم فروشی که یک فروشگاه فقط از شهر خود داشته گسترش پیدا کرده و محدوده بزرگ‌تری از مشتریان را دریافت کرده است.
۲۴ ساعته در 365 روز سال
یکی از مزایای تجارت الکترونیک برای کسب و کارها، در دسترس بودن همیشگی این نوع کسب و کارها است. مشتریان‌تان در هر ساعاتی از روز، در هوای گرم یا سرد، در روز تعطیل و یا حالا که ویروس کرونا همه‌گیر شده است و بهتر است از خانه خارج نشوند، به شما دسترسی دارند و در این شرایط نیز باز هم مشتری شما باقی می‌مانند و خرید خود را انجام می‌دهند.
گسترش حوزه‌ی تجارت
ویژگی اصلی که اینترنت دارد، ترجمه است. در کسب‌وکار آنلاین نیاز ندارید که برای هر زبان زنده دنیا سایتی ایجاد کنید، مشتریان با استفاده از قابلیت ترجمه اینترنت آن را به زبان مورد نظر خود تغییر می‌دهند و به راحتی کالای خود را خریداری می‌کنند.
دریافت فوری پرداخت‌ها
در تجارت الکترونیک با کمی جستجو می‌توانید یک درگاه پرداخت آنلاین با توجه به نیازهای فروشگاه خود پیدا کرده و از آن استفاده کنید. این درگاه‌ها قابلیت این را دارند که پس از 2 تا 3 روز مبالغ پرداخت شده را به حساب شما واریز نمایند.
معایب تجارت الکترونیک
معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان
حریم شخصی و امنیت
پیش از خرید از سایت‌ها بهتر است مطمئن شوید که سایت دارای امنیت کافی برای خرید است و به اطلاعات شخصی شما دسترسی پیدا نمی‌کند. وجود نماد اعتماد الکترونیک در سایت می‌تواند این اطمینان خاطر را به شما بدهد که از اطلاعات شخصی شما استفاده نمی‌شود.
کیفیت
درست است که در خرید آنلاین می‌توان کالاها را در کنار هم قرار داد و مقایسه کرد اما این امکان را به شما نمی‌دهد که کالا را لمس کرده تا از جنس آن مطمئن شوید. پس این موضوع نیازمند این است که فروشگاه قابلیت عودت کالا را داشته باشد تا در صورت نارضایتی بتوانید جنس خود را پس دهید.
هزینه‌های پنهان
معمولا در خرید آنلاین هزینه ارسال و مالیات در فاکتور ثبت میشود، اما در بعضی موارد مانند خریدهای بین‌المللی ممکن است هزینه‌های دیگری برای حمل‌ونقل اضافه شود که در صورتحساب شما ثبت نگردد.
تأخیر در دریافت کالا
زمان‌هایی پیش می‌آید که برف سنگینی می‌بارد، کالای شما گم میشود یا به آدرسی اشتباه می‌رود در این موارد ممکن است در دریافت کالا تاخیر داشته باشید. پس احتمال آن را در نظر بگیرید.
نیاز به اینترنت
برای دسترسی به فروشگاه‌های آنلاین نیاز دارید که به اینترنت دسترسی داشته و بدون آن نمی‌توانید خریدی داشته باشید.
نبودن تعامل شخصی
برای خرید آنلاین مخصوصا برای بسته‌های بزرگتر، قوانین این فروشگاه برای شما به نمایش درمی‌آید، اما ممکن است این قوانین برای شما گیج‌کننده و مبهم باشد؛ در این مورد شخصی نیست تا به سوالات شما پاسخ دهد و نگرانی‌های شما را برطرف کند.
معایب تجارت الکترونیک برای کسب‌وکارها
مشکلات امنیتی
با وجود رعایت تمام نکات امنیتی باز هم ممکن است توسط هکرها سیستم شما هک شود.
مسائل پرداختی و مالی
در بسیاری از موارد پیش آمده که فروشنده و خریدار بر سر صورتحساب دچار مشکلاتی می‌شوند و به اختلاف می‌خورند. در این موارد موسسات مالی برای از دست ندادن مشتریان خود و راضی نگه داشتن آن‌ها طرف خریدار را می‌گیرند؛ در این حالت صاحبان کسب‌وکار دچار ضرر و زیان میشود.
نیاز به تخصیص هزینه‌های بیشتر برای زیرساخت‌های تجارت الکترونیک
برای اینکه اطمینان داشته باشید خرید و فروش در سیستم تجارت الکترونیکی شما به درستی انجام میشود باید از افرادی متخصص در این زمینه استفاده کنید که بتوانند اقدامات لازم را برای انجام درست پرداخت‌ها و یا نحوه صحیح نمایش کالا در سایت به اجرا دربیاورند.
ارجاع کالا و خدمات پس از فروش
زیرساخت‌های که برای تجارت الکنرونیک در نظر می‌گیرید باید بدون مشکل باشد. زیرا در بعضی موارد کالایی توسط مشتریان عودت داده می‌شوند، در این زمان باید قابلیت این را داشته باشید که مبلغ پرداختی را بازگردانید، حتی در مواردی پیش می‌آید که مشتری خواهان مبلغی بیش از مبلغ پرداختی می‌باشد.
دسترسی به اینترنتی مناسب
درست است که امروزه اکثر مناطق به اینترنت دسترسی دارند اما قبل از راه‌اندازی تجارت الکترونیک اطمینان کافی از پهنای باند موجود در منطقه خود بدست آورید.
نگهداری و به روزرسانی مداوم
برای باقی ماندن در عرصه رقابت تجارت الکترونیک باید با نیازهای روز مشتریان و تغییرات تکنولوژی همراه و هم‌قدم باشید. که به‌روز بودن با سیستم تجارت الکترونیک شما را متحمل به پرداخت هزینه‌هایی می‌کند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی شد مهم‌ترین مزایا و معایب تجارت الکترونیک معرفی گردد. اما به عنوان نکته پایانی باید بگوییم که در شرایط دنیای امروز، حرکت به سمت دنیای آنلاین و دیجیتالی شدن برای تمام کسب و کارها امری ضروری و واجب است. این نکته را در نظر داشته باشید که با بهره‌گیری مناسب از تجارت الکترونیک می‌توانید رونق فراوانی در کسب‌وکار خود ایجاد کنید.
