کاربردپذیری چیست و چه اهمیتی دارد؟
همان‌طور که می‌دانید، زمانی که یک محصول تولید می‌شود، فرآیند طراحی آن به پایان نرسیده است. بلکه بسیاری از تست‌ها و ارزیابی‌ها از این مرحله به بعد آغاز می‌شوند! یکی از این تست‌ها، تست کاربردپذیری نام دارد. ازجمله مواردی که لزوما این تست برای سنجش کیفیت آن باید انجام شود، سایت و اپلیکیشن و مواردی از این دست می‌باشد. در این مطلب به سوال (کاربردپذیری چیست) پاسخ خواهیم داد و با اهمیت آن آشنا خواهید شد؛ پس با ما در آرنیکاوب همراه باشید.
منظور از کاربردپذیری چیست؟
زمانی که صحبت از کاربردپذیری یک محصول به میان می‌آید، درواقع به خواص کیفی آن اشاره میکنیم. اگر آن محصول یک سایت باشد، اشاره به این دارد که درجه آسانی استفاده از رابط کاربری آن به چه میزان است. این ارزیابی، معمولا با استفاده از آزمایش بر روی کاربران واقعی صورت می‌گیرد.
تست کاربردپذیری، به عنوان نوعی تست نرم‌افزاری به این صورت است که گروه کوچکی از مخاطبین هدف از آن استفاده می‌کنند. به این ترتیب نقاط قوت و ضعف محصول نمایان خواهد شد. تمرکز اصلی این نوع ارزیابی بر روی سنجش کیفیت اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای کاربردی و سایت‌ها است که انعطاف‌پذیری کار کردن با آن‌ها و توانایی سیستم، موردسنجش قرار می‌گیرد. البته ممکن است برای محصولات دیگر که ارتباطی با دنیای دیجیتال ندارند نیز مورداستفاده قرار بگیرد و قابل تعمیم می‌باشد.
اهمیت کاربردپذیری چیست؟
واضح است که اگر استفاده از یک سایت یا نرم‌افزار دشوار باشد، کاربر از کار با آن منصرف شده و به سراغ گزینه بعدی می‌رود! این به آن معناست که تمام زحماتی که برای طراحی متحمل شده‌اید هدر می‌رود؛ چراکه طرح شما هیچ کارآیی ندارد. به عنوان مثال، وبسایت شما ممکن است در صفحه اصلی خود نتواند برندتان را به خوبی توصیف و معرفی کند. در این شرایط، زمانی که مخاطب وارد آن می‌شود، سردرگم خواهد شد. چراکه نمی‌داند چه محتوایی در آن وجود دارد و چگونه می‌تواند به خواسته‌اش برسد. همین عامل باعث می‌شود تا سایت شما را ببندد و به سراغ سایت رقبا برود.
همچنین اگر اطلاعات موجود در سایت به اندازه کافی پاسخگوی سوالات کاربران نباشد، نارضایتی آن‌ها را در پی دارد. مسئله‌ای که درمورد تمام این مشکلات وجود دارد این است که ما نمی‌توانیم معایب طراحیمان را به وسیله یک دفترچه راهنما حل کنیم و از کاربر بخواهیم هرجا که سوال داشت، آن را بخواند! همچنین هیچ‌کس حاضر نیست برای فهم ویژگی‌ها و شیوه کار یک سایت یا نرم‌افزار، زمان زیادی را صرف کند. بنابراین دقیقا اهمیت کاربردپذیری زمانی مشخص می‌شود که بتوانید از بسته شدن زودهنگام سایتتان جلوگیری کنید و کیفیت آن را ارتقا دهید.
یک محصول کاربردپذیر چه ویژگی‌هایی دارد؟
متخصصین مربوطه برای سهولت سنجش میزان کاربردپذیری یک محصول، 5 ویژگی را مشخص کرده‌اند. با بررسی این 5 فاکتور می‌توانید در مورد کارآیی یا عدم کارآیی یک محصول اظهارنظر کنید.
ساده‌سازی
یکی از ویژگی‌هایی که یک محصول باید داشته باشد، ساده بودن آن است. این ساده بودن می‌تواند طراحی آیکون‌ها، انتخاب تصاویر، زبان برند و… را در بر بگیرد. به عنوان مثال، زبان و لحنی که با استفاده از آن با مخاطبینتان ارتباط برقرار می‌کنید، باید استانداردسازی شده و قابل فهم برای عموم باشد. البته لازم نیست از هویت کسب و کارتان فاصله بگیرید، اما ساده‌سازی را باید از تمام جهات در نظر داشته باشید. یکی از برنامه‌هایی که در سنجش میزان سادگی محصول شما کمکتان می‌کند، Hamingwa است. این ابزار به بررسی متن شما می‌پردازد و با ارزیابی قابلیت خواندن آن، مشخص می‌کند که آیا مخاطب به راحتی متوجه منظورتان می‌شود یا خیر؟
جذابیت
در زمان طراحی همواره به یاد داشته باشید که ممکن است چیزی که در ذهن شما جذاب باشد، در نظر مخاطبتان جذاب محسوب نشود. این بدان معنا است که به جای آن‌که جذابیت را یک‌سری زیبایی‌های بصری در نظر بگیرید، به این موضوع توجه کنید که کاربر از کار کردن با محصول لذت ببرد. البته در این بین از زیبایی غافل نشوید، اما تمام حواس و تمرکز خود را بر روی این موضوع نگذارید. جذابیت، علاوه بر خوب به نظر رسیدن، بر روی درست به نظر رسیدن نیز تاکید دارد. مواردی مانند تایپوگرافی قابل فهم، طرح‌بندی استاندارد و سهولت ناوبری و بهبود تعامل نیز جزو جذابیت‌های یک طرح می‌باشد.
سهولت در یادگیری
اگر می‌خواهید محصولتان بارها و بارها مورداستفاده مخاطبینتان قرار بگیرد، باید به گونه‌ای آن را طراحی کنید که به راحتی استفاده از آن را یاد بگیرند. اگر نخستین باری که مخاطب از سایت شما بازدید می‌کند، دچار مشکل شود و نتواند به مقصود خود برسد، شک نکنید که دیگر هیچ‌گاه به سراغ آن نخواهد آمد! بنابراین زمان افزودن قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاص به پروژه، سهولت در یادگیری را در نظر داشته باشید.
تحمل خطا
اگر در حوزه طراحی محصول فعالیت دارید، خوب است بدانید که هیچ‌کس موفق به تولید محصولی که هیچ اشتباهی نداشته باشد، نمی‌شود! به خصوص اگر محصول شما از نوع دیجیتال است. درواقع به دلیل پیچیدگی و نیاز به پیشرفتی که در این حوزه وجود دارد، بدون شک در نهایت یک‌سری موارد هستند که از نگاه مخاطب ایراد محسوب شوند. به هر حال تنها کاری که می‌توانید انجام دهید، به حداقل رساندن خطاها و قابل عبور بودن ایرادات احتمالی می‌باشد.
کارآیی
کارآیی در تست کاربردپذیری، اشاره به این دارد که مخاطب با چه سرعتی می‌تواند به هدف خود برسد. درواقع زمانی که می‌خواهید این فاکتور را مورد ارزیابی قرار دهید، بایستی تعداد مراحل که شامل کلیک‌ها و کلیدها می‌شوند را شمارش کنید. هرچقدر این تعداد کم‌تر باشد، می‌توان گفت که کارآیی محصول شما بیشتر خواهد بود.
از دیگر نشانه‌های کارآیی بالا یک سایت، می‌توان به برچسب واضح دکمه‌های ناوبری و استفاده راحت از آن‌ها نیز اشاره کرد. در زمان بررسی کارآیی باید بدانید که مخاطبین شما بیشتر از تلفن همراه استفاده می‌کنند و یا رایانه؟ این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا منوها، آیکون‌ها، میانبرها و… را مطابق نیاز جامعه هدفتان طراحی کنید.
جمع بندی
یکی از مراحل مهم طراحی هر محصول، انجام تست کاربردپذیری است. گاهی اوقات پیش می‌آید که یک محصول پس از طراحی و تولید، بسیار باکیفیت و مطلوب به نظر می‌رسد. اما پس از انجام این تست، معلوم شده که از بسیاری جهان مشکل داشته و توانایی رفع نیاز مخاطب را ندارد. ازجمله محصولاتی که به شدت به این ارزیابی نیاز دارد، سایت، اپلیکیشن، نرم‌افزارها و مواردی از این قبیل هستند. در این مقاله، به طور کامل توضیح دادیم که کاربردپذیری چیست و چه اهمیتی دارد.
